Nutrients in Telugu | పోషక పదార్థాలు | Student Soula

దయచేసి మీ సలహాలను సూచనలను అభిప్రాయాలను కామెంట్ ద్వారా తెలుపవలసిందిగా అభ్యర్థిస్తున్నాను.... Contact: studentsoula@gmail.com

Table of Contents:-

1. పరిచయం
2. స్థూల పోషకాలు (Macro-Nutrients)
1. పిండి పదార్థాలు (Carbohydrates)
2. మాంసకృత్తులు (Proteins)
3. కొవ్వులు (Lipids)
3. సూక్ష్మ పోషకాలు (Micro-Nutrients)
1. ఖనిజాలు (Minerals)
1. స్థూల మూలకాలు
2. సూక్ష్మ మూలకాలు
2. విటమిన్స్ (Vitamins)
1. విటమిన్ - A
2. విటమిన్ - D
3. విటమిన్ - E
4. విటమిన్ - K
5. B Complex Vitamins
6. విటమిన్ - C
4. పాలు (Milk)
5. గుడ్డు (EGG)
6. వీటిని కూడా చూడండీ

1. పోషక పదార్థాలు (Nutrients) అనేవి శరీరానికి కావలసిన శక్తినివ్వడంలో, పెరుగుదలలో ముఖ్య పాత్ర పోషిస్తాయి.
2. వీటి అధ్యయనం: ట్రోఫాలజీ
3. పోషకాలను సేకరించడాన్ని పోషణ (Nutrition) అంటారు.

స్థూల పోషకాలు (Macro-Nutrients)

1. ఇవి అధిక మొత్తంలో ఆహారంలో అవసరం అయ్యే పదార్థాలు

పిండి పదార్థాలు (Carbohydrates):

1. సాధారణంగా పిండి పదార్థాలను చక్కెర అంటారు.
2. ఇవి శరీరానికి శక్తిని అందిస్తాయి.
3. ఇవి ఒక రోజుకి కావలసిన పరిమాణం: 600 గ్రాం
4. ఒక గ్రాం కార్బోహైడ్రేట్స్ నుండి లభించే శక్తి: 4 కిలో కేలరీ (Kcal)
5. వీటిని గుర్తించడానికి చేసే పరీక్ష: Iodine Test.
1. ఈ పరీక్షలో పిండి పదార్థాలు నీలి రంగులోకి మారును.
6. చక్కెర ద్రవాల గాఢతలను కొలిచే పరికరం: సకారీ మీటర్
7. ముఖ్యమైన పిండి పదార్థాలు:
1. మోనోశాకరైడ్స్
2. డైశాకరైడ్స్
3. పాలిశాకరైడ్స్

మోనోశాకరైడ్స్:

1. ఒకే చక్కెర అణువులచే ఏర్పడును.
2. ఇవి సులభంగా నీటిలో కరిగి శక్తిని అందిస్తాయి.
3. ఉదా: (a) గ్లూకోజ్ (b) ఫ్రక్టోజ్
4. (a) గ్లూకోజ్:
1. దీనిని Grape Sugar, Blood Sugar అంటారు.
2. ఇది క్రీడాకారులకు తక్షణ శక్తినిచ్చును.
3. దీన్ని క్షయకరణ చక్కెర అంటారు.
4. రక్తంలో గ్లూకోజ్ ఎక్కువై, దీనిపై ఇన్సులిన్ నియంత్రణ లేనప్పుడు చక్కెర వ్యాధి వస్తుంది.
5. (b) ఫ్రక్టోజ్:
1. ఇది ప్రపంచంలో అతి తియ్యని చక్కెర.
2. దీనిని Fruit Sugar, Honey Sugar అంటారు.

డైశాకరైడ్స్:

1. ఇవి రెండు చక్కెర అణువులచే ఏర్పడును.
2. కావున నీటిలో కరగడానికి కొంచెం సమయం పడుతుంది. ఇవి సంశ్లిష్ట చక్కెరలు.
3. ఉదా: (a) సుక్రోజ్ (b) లాక్టోజ్ (c) మాల్టోజ్
4. (a) సుక్రోజ్:
1. ఇది రెండవ అత్యంత తియ్యని చక్కెర.
2. చెరకు నుండి లభించుటవల్ల Cane Sugar అని, నిత్య జీవితంలో వాడడంతో Table Sugar  అనీ అంటారు.
3. Beet Root, Potato నుండి కూడా సుక్రోజ్ ను తయారుచేస్తారు.
5. (b) లాక్టోజ్:
1. ఇది పాలకు తెలుపు రంగునిచ్చును. కావున  Milk Sugar అంటారు.
6. (c) మాల్టోజ్:
1. ఇది బార్లీ గింజల్లో ఉండడంవల్ల Malt Sugar అంటారు.
2. దీనిని ఆల్కహాల్ తయారిలో ఉపయోగిస్తారు.

పాలిశాకరైడ్స్:

1. వీటిలో అనేక గ్లూకోజ్ అణువులు ఒకదానితో మరొకటి బంధించబడి ఉంటాయి.
2. ఇవి సులభంగా నీటిలో కరగవు.
3. ఇవి చక్కెరలు కావు.
4. ఉదా: (a) సెల్యూలోజ్ (b) స్టార్చ్ (c) గ్లైకోజన్
5. (a) సెల్యూలోజ్:
1. ప్రపంచంలో అతి ఎక్కువగా ఉండే సహజ పాలిమర్.
2. ఇది మొక్కలలోని కణకవచంలో ప్రధాన పదార్థం.
3. ఇది మానవుడు వంటి మాంసాహారులలో జీర్ణం కాదు. కారణం ఎంజైమ్ లోపం.
6. (b) స్టార్చ్:
1. ఇది మొక్కలలో మాత్రమే ఉండి, జంతువులలో లోపించును.
2. ఉదా: వరి, గోధుమ, మొక్కజొన్న, పొటాటో
7. (c) గ్లైకోజన్:
1. ఇది జంతువులలో మాత్రమే ఉండి, మొక్కలలో లోపించును.
2. ఇది కాలేయం, కండరాలలో నిల్వ ఉండును.

మాంసకృత్తులు (Proteins):

1. ఒక గ్రాం మాంసాకృత్తులు నుండి లభించే శక్తి: 4 కిలో కేలరీ (Kcal)
2. ఒక రోజుకి కావాలసినవి: 70 - 100 గ్రాం
3. ఇవి శరీర నిర్మాణానికి అవసరం. కావున వీటిని బిల్డింగ్ బ్లాక్స్ ఆఫ్ ద బాడీ అంటారు.
4. వీటిని తయారుచేసే కణాలోని భాగం: రైబోజోమ్.
1. కావున రెబోజోమ్ ను ప్రోటీన్ ఫ్యాక్టరీ అంటారు.
5. అతి ఎక్కువ ప్రోటీన్లను కలిగిన,
1. మొక్క: సోయాబీన్
2. జీవి: స్పైరులీనా (నీలి అకుపచ్చ శైవలం)
3. జంతు పదార్థం: మాంసం
6. అమైనో ఆమ్లాలు:
1. ఇవి ఒకదానితో ఒకటి కలవడం వల్ల ప్రోటీన్స్ ఏర్పడును.
2. చిన్నపిల్లల్లో మాత్రమే ఉండే అమైనో ఆమ్లం: హిస్టడిన్

ప్రోటీన్ పేరు	ఉండే ప్రదేశం
హిమోగ్లోబిన్	రక్తంలోని RBC
అల్బుమిన్	గుడ్డులోని తెల్లసొన
అల్బుమిన్, గ్లోబ్యులిన్, ఫైబ్రినోజెన్	రక్తంలోని ప్లాస్మా
కెసిన్	పాలు
ఫైబ్రోయిన్, సిరిసిన్	పట్టుదారం
మయోసిన్, ఆక్టీన్	కండరాలు
హిరుడిన్	జలగ లాలాజలం
ఆస్టిన్	ఎముకలు
కొల్లాజెన్	చర్మం
కాండ్రిన్	మృదులాస్థి
కెరాటిన్	చర్మం, వెంట్రుకలు

కొవ్వులు (Lipids):

1. ఒక గ్రాం కొవ్వుల నుండి లభించే శక్తి: 9.3 Kcal
1. ఈ శక్తి కార్బోహైడ్రేట్స్, ప్రోటీన్స్ కన్నా చాలా ఎక్కువ.
2. ఈ శక్తి భవిష్యత్ అవసరాల కొరకు శరీరంలో నిల్వ చేయబడి ఉంటుంది.
2. ఒక రోజుకు కావాలసినవి: 50 గ్రాం
3. ఇవి నీటిలో కరగవు. కానీ క్లోరోఫామ్, ఈథర్, బెంజీన్ వంటి కర్బన ద్రావణాల్లో కరుగుతాయి.
4. కొవ్వు ఏర్పాటులో ముఖ్యపాత్ర పోషించేవి: ఫాటీ ఆమ్లాలు, గ్లిజరాల్
5. వీటిని గది ఉష్ణోగ్రత వద్ద నూనెలు అంటారు.
6. కొవ్వులు నీటిలో కరిగే విధంగా మార్చే ప్రక్రియ: ఎమల్సీకరణం
7. కొవ్వు ఆమ్లాలను రెండు రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు. అవి:
1. (1) అసంతృప్త కొవ్వు ఆమ్లాలు
2. (2) సంతృప్త కొవ్వు ఆమ్లాలు

(1) అసంతృప్త కొవ్వు ఆమ్లాలు:

1. ఇవి మన శరీరంలో ఉత్పత్తి కావు. కావున బయట నుంచి ఆహారంగా తీసుకోవాలి.
2. ఇవి రక్త ప్రసరణను సాఫీగా జరిగేటట్లు చేయును. కావున ఇవి ఆరోగ్యరీత్యా ఉపయోగకరం.

(2) సంతృప్త కొవ్వు ఆమ్లాలు:

1. ఇవి శరీరంలో ఉత్పత్తి అగును.
2. ఇవి ఆరోగ్యరీత్య మంచివి కావు.
3. ఇవి చెడు కొలెస్టిరాల్ శాతాన్ని పెంచి హృదయం పై ప్రభావం చూపును.
4. ఇది జంతువులలో ఎక్కువగా ఉండును.
5. మొక్కలలోని అసంతృప్త కొవ్వు ఆమ్లాలకు హైడ్రోజన్ వాయువును కలిపి వాటిని సంతృప్త స్థితిలోకి మార్చి వనస్పతి (Vegetable Ghee) ని తయారుచేసే ప్రక్రియను హైడ్రోజినేషన్ అంటారు. దక్షిణాసియాలో వనస్పతిని డాల్డా అనే బ్రాండ్ పేరుతో వినియోగిస్తున్నారు.

కొలెస్టిరాల్:

1. శక్తినిచ్చే పదార్థాలైన కార్బోహైడ్రేట్లు, కొవ్వులను ఎక్కువగా తీసుకొని పని తక్కువగా చేస్తే, ఎక్కువ శక్తి కొలెస్టిరాల్ రూపంలోకి మార్చబడును.
2. ఇది అడిపోజ్ అనే కణజాలంలో నిల్వ చేయబడుతుంది.
3. కొలెస్టిరాల్ లేనిది: వేరుశెనగ నూనె

స్థూలకాయత్వం:

1. ఇది వ్యాధి కాదు, పోషకాహార సమస్య మాత్రమే
2. వీరికి మంచి ఆహారం:  పుట్టగొడుగులు (Mushrooms)
3. వీరికి కొవ్వులను తీసివేసే సర్జరీ: బేరియాట్రిక్ సర్జరీ మరియు లైపోసక్షన్.
4. ప్రపంచంలో మొదటగా Fat Tax ను విధించిన దేశం: డెన్మార్క్ (2012 లో)

సూక్ష్మ పోషకాలు (Micro-Nutrients)

1. ఇవి తక్కువ మొత్తంలో ఆహారంలో అవసరం అయ్యే పదార్థాలు.

ఖనిజాలు (Minerals):

1. ఇవి శరీర పెరుగుదలకు అవసరం.
2. ఇవి మొత్తం శరీర బరువులో: 4%
3. మానవ శరీరానికి అవసరమయ్యే ఖనిజ మూలకాల సంఖ్య: 54
4. వీటిలో అధికంగా ఉండే మూలకం: కాల్షియం (1.5-2%)
5. ఇవి రెండు రకాలు:
1. (1) స్థూల మూలకాలు
2. (2) సూక్ష్మ మూలకాలు

(1) స్థూల మూలకాలు (Macro Elements):

1. స్థూల పోషకాలు: C, H, O, N, P, K, Ca, Mg, Na, S, Mn
2. ఇవి శరీర జీవక్రియకు ఎక్కువ మొత్తంలో అవసరం.
3. మానవ శరీరంలో అధికంగా ఉండే మూలకం: కార్బన్ (C)
4. మానవ శరీరంలో అత్యల్పంగా ఉండే మూలకం: మాంగనీస్ (Mn)
5. మనవ శకీరంలో అధికంగా ఉండే వాయువు: ఆక్సిజన్ (O2)
6. వాతావరణంలో అతి తేలికైనా వాయువు: హైడ్రోజన్ (H)
7. నైట్రోజన్(N), పాస్పరస్ (P), పొటాషియం (K)లను ప్రధాన మూలకాలు అంటారు. ఇవి సాధారణంగా నేలలో లభించవు.
8. C, H, O మూలకాలచే జీవి ఏర్పాటు జరుగును.

నైట్రోజన్ (N):

1. మొక్కల పెరుగుదలకు మరియు అభివృద్ధికి అతిముఖ్యమైన మూలకం.
2. మొక్కలు నైట్రోజన్ ను లవణాల రూపంలో (నైట్రేట్స్) శోషణం చేసుకోవడాన్ని నైట్రోజన్ ఫిక్సేషన్ అంటారు.
3. దీని లోపం ఉన్న నేలల్లో కీటకాహార మొక్కలు పెరుగును.
4. ఇది వాతావరణంలో అధికంగా ఉండే వాయువు (78.028%)

పాస్పరస్ (P):

1. ఇది నేలలో పాస్పేట్ రూపంలో మొక్కకు అందును.
2. జంతువులలో కాల్షియంతో కలిసి ఎముకలు, దంతాల ఎర్పాటులో తోడ్పడును మరియు కేంద్రకామ్లాల (DNA & RNA) తయారిలో పాల్గొనును.
3. దీని లోపంవల్ల మొక్కలలో పెరుగుదల తగ్గడం, క్లోరోసిస్, జంతువులలో రికెట్స్ వచ్చును.
4. ఇది పాలు, గడ్డు, పప్పులు, మాంసం, కాలేయంలలో దొరుకును.

పొటాషియం (K):

1. ఇది నాడీ, కండర ప్రక్రియలో ప్రోటీన్స్, గ్లైకోజన్ తయారిలో పాల్గొనును.
2. దీని లోపంవల్ల హైపర్ క్యాలిమియా, మూత్రపిండాలు చెడిపోవడం, గుండె పనిచేయకపోవడం వంటి సమస్యలు కలుగును.
3. ఇది కోడి మాంసం, పంది మాంసం, నారింజ రసం, బంగాళదుంపలలో అధికంగా ఉండును.

కాల్షియం (Ca):

1. ఇది జంతువులలో పాల ఉత్పత్తి, కండర-నాడీ ప్రక్రియలు, రక్తం గడ్డకట్టడానికి తోడ్పడును.
2. దీని లోపంవల్ల మానవులలో రికెట్స్, అస్టియో మలేషియా, మొక్కలలో గిడసబారడం, పుష్పాలు సుప్తావస్థలో ఉండటం జరుగును.
3. ఇది పాల ఉత్పత్తులు, ఆకుకూరలు, రాగులు, మాంసం, క్యాబేజీ లలో దొరుకును.
4. ఇది శరీరంలో ఎముకలు, దంతాలలో అధికంగా ఉండే లోహా మూలకం.
5. శరీరంలో కాల్షియం స్థాయిని స్థిరపరిచేది: పారాథార్మోన్
6. గర్బిణి స్త్రీలలో అధికంగా లోపించే మూలకాలు: Ca, Fe

మెగ్నీషియం (Mg):

1. విధి: కొవ్వులు, ప్రోటీన్ల జీవక్రియ
2. దీని లోపంవల్ల నాడీ వ్యవస్థ అధికంగా స్పందిచడం, మూర్చ వ్యాధి కలగడం కనబడును మరియు మొక్కల ఆకులు ఆకుపచ్చ రంగును కోల్పోతాయి.
3. ఇది కోకో గింజలు, సోయాబీన్ లలో లభించును.
4. ఆకుల్లోని పత్రహరిత నిర్మాణానికి అతిముఖ్య కేంద్ర మూలకం.

సల్ఫర్ (S):

1. విధి: ఇన్సులిన్, ప్రోటీన్లు, B1, B7 విటమిన్స్ తయారీ
2. దీని లోపంవల్ల టీ మొక్కలలో పత్రాలు ఏర్పడకపోవడం, క్లోరోసిస్, లెగ్యూమ్ మొక్కలలో వేరుబుడిపెలు ఏర్పడకపోవడం జరుగును.
3. ఇది ధాన్యాలు, జున్ను, గోధుమ మొలకలలో ఉండును.

సోడియం (Na):

1. ఇది నాడీ ప్రచోదనానికి, శరీర ద్రవాల సమతుల్యతకు అవసరం.
2. దీని లోపంవల్ల కండర కొంకర్లు, అలసట, నీరసం, శరీర బరువు తగ్గడం, వికారం, తలనొప్పి కలుగును.
3. ఇది ఉప్పు, జొన్నలు, ఆల్చిప్పల పెంకులు, గోధుమ మొలకలలో లభించును.

క్లోరిన్ (Cl):

1. విధి: రక్తంలో వాయువులను, ఇతర పదార్థాలను సమతుల్యపరచడం .
2. దీని లోపంవల్ల ఆకలి మాంధ్యం, జఠర సంబంధ వ్యాధులు కలుగును.
3. ఇది ఉప్పులో లభించును.
4. నీటిలోకి క్లోరిన్ వాయువును పంపి సూక్ష్మ జీవులను చంపేయడాన్ని క్లోరినేషన్ అంటారు.

(2) సూక్ష్మ మూలకాలు (Micro Elements):

1. సూక్ష్మ పోషకాలు: మాంగనీస్, కోబాల్ట్, కాపర్, Fe, I, F, Zn, B
2. ఇవి శరీర జీవక్రియకు తక్కువ మొత్తంలో అవసరం.

ఇనుము (Fe):

1. హిమోగ్లోబిన్ నిర్మాణంలో ప్రముఖ పాత్ర వహించి ఆక్సిజన్ ను రవాణా చేస్తుంది.
2. ఎర్ర రక్త కణాల ఉత్పత్తికి దోహదపడుతుంది.
3. దీని లోపంవల్ల జంతువులలో ఎనీమియా (రక్తహీనత), మొక్కలలో పెరుగుదల మందగించడం జరుగును.
4. ఇది మానవుని రక్తంలో అధికంగా ఉండే లోహం.
5. శరీరానికి అవసరమైన ఇనుము ఆకుకూరల్లో అధికంగా ఉంటుంది.

అయోడిన్ (I):

1. థైరాయిడ్ గ్రంథి నుండి థైరాక్సిన్ అనే హార్మోన్ ఉత్పత్తికి ఇది అవసరం.
2. దీని లోపంవల్ల గాయిటర్ వ్యాధి కలుగును.
3. చేపలు, రొయ్యలు, పీతలు, ఉప్పులలో ఇది లభించును. రొయ్యలలో అధికంగా లభించును.
4. భారత ప్రభుత్వం మొదటగా శాసనం చేసినా మూలకం ఇది

ఫ్లోరిన్ (F):

1. దంతాలు, ఎముకలు, దంతాలపై గట్టి ఎనామిల్ ఉత్పత్తికి ఇది అవసరం.
2. నీటిలో దీని స్థాయి పెరిగితే ఫ్లోరోసిస్ వచ్చును మరియు ఎనామిల్ విచ్ఛిత్తి కావడం జరుగును.
3. ఇది నీటి ద్వారా, సముద్ర ఆహారం ద్వారా లభించును.
4. నీటిలో ఫ్లోరిన్ ను తగ్గించడం: డీఫ్లోరిడేషన్. 

కోబాల్ట్ (Co):

1. ఇది విటమిన్ B12 లో అతర్భాగం.
2. ఎర్ర రక్తకణాల ఉత్పత్తికి సహకరిస్తుంది.
3. దీని లోపంవల్ల హానికర ఎనీమియా కలుగును.
4. ఇది ధాన్యాలు, గింజలు, ఆకుకూరలు, కూరగాయలలో లభించును.

కాపర్ (Cu):

1. ఎర్ర రక్తకణాల తయారీ, విటమిన్ తయారీలో పాల్గొనును.
2. దీని లోపంవల్ల మొక్కలలో డైబాక్ వ్యాధి, జంతువులలో అలసట, నీరసం కలుగును.
3. పాలు, చేపలు, గుడ్డు, మాంసంలో లభించును.

జింక్ (Zn):

1. విధి: ప్రత్యుత్పత్తి అవయవాల అభివృద్ధి, గాయాలు మాన్పడం, సాధారణ దృష్టి.
2. దీని లోపంవల్ల ఆకులు చిన్నవిగా ఉండడం, జననాంగాల క్షీణత, మరుగుజ్జుతనం వచ్చును.
3. కాలేయం, గుడ్డు, మూత్రపిండాలు, పప్పులలో ఇది లభించును.

బోరాన్ (B):

1. ఇది నీరు మరియు కాల్షియం శోషణకు ఉపయోగపడును.
2. లోపం: కాలీఫ్లవర్ ముడతలు, హార్ట్ రాట్ వ్యాధి, ఆకులు విశ్రాంతి.

విటమిన్స్ (Vitamins):

1. జీవి పెరుగుదలకు, ఆరోగ్యవంతంగా ఉండడానికి అత్యంత అవసరమైన అనుబంధ ఆహార కారకాలు.
2. ఇవి శక్తి ప్రసరణ, జీవక్రియల నియంత్రణలో ముఖ్యపాత్ర వహిస్తాయి.
3. వీటి అధ్యయనం: విటమినాలజీ
1. గ్రీకు భాషలో విటా అనగా జీవితం
4. F.G.Hopkins 1912లో పాలపై పరిశోధన చేసి దానిలో పెరుగదల పదార్థాన్ని గర్తించి, ఆ పదార్థాన్ని సహాయ / అదనపు కారకం అని పిలిచాడు.
5. విటమిన్ అనే పేరు పెట్టింది: Casimir Funk (1912లో)
6. ఇవి రెండు రకాలు:
1. కొవ్వులో కరిగే విటమిన్లు: A, D, E, K
2. నీటిలో కరిగే విటమిన్లు: B, C

విటమిన్ - A

1. రసాయనిక నామం: రెటినాల్
2. సాధారణ నామం: యాంటీ గ్జెరాఫ్తాల్మియా 
3. ఉపయోగం: కంటి చూపుకు, గర్భధారణకు, ఎముకల పెరుగుదలకు, చర్మం కాంతివంతంగా ఉండటానికి, వ్యాధుల నివారణకు ఇది తోడ్పడును.
4. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు: రేచీకటి (నిక్టోలోపియా), పొడికళ్ళు (జిరాఫ్తాల్మియా), కార్నియా పగలడం, చర్మం గరుకుగా మారడం, పొలుసులుగా ఊడిపోవడం జరుగును.
5. ప్రపంచంలో అధికంగా విటమిన్ - A కలిగిన,
1. పదార్థం: క్యారెట్
2. ఆకుకూర: బచ్చలి (Spinach)
3. ఫలం: బొప్పాయి (Papaya)
4. పాలు: ఆవుపాలు
6. మొక్కలలో A విటమిన్ β-Kerotene (Pro Vitamin-A) రూపంలో ఉండి ప్రేగు, కాలేయంలలో A విటమిన్ గా మారును.
7. క్యారెట్ ఆరెంజ్ రంగులో ఉండటానికి కారణం: β Kerotene
8. పామాయిల్ పసుపు రంగులో ఉండటానికి కారణం: A విటమిన్

విటమిన్ - D

1. రసాయనిక నామం: కాల్సిఫెరాల్
2. సాధారణ నామం: Sunshine Vitamin, యాంటీ రికెటిక్ విటమిన్, ఉచిత విటమిన్, హార్మోన్ లాంటి విటమిన్
3. ఉపయోగం: ఆహారం ద్వారా లభించిన Ca, P లను ఎముకలలోకి, దంతాలలోకి పంపించి గట్టిగా ఉంచడంలో తోడ్పడును.
4. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు: రికెట్స్, అస్టియో మలేషియా
5. సూర్య కాంతి చర్మంపై పడినప్పుడు చర్మం క్రింద ఉండే కొలెస్టిరాల్ అనే క్రొవ్వు విటమిన్ - D గా మారును.
6. ఇది శరీరంలో అత్యంత వేగంగా తయారయ్యే విటమిన్.

విటమిన్ - E

1. రసాయనిక నామం: టోకోఫెరాల్
2. సాధారణ నామం: Beauty Vitamin, యాంటీ స్టెరిలిటీ విటమిన్ (వంధ్యత్వ నిరోధక విటమిన్)
3. ఉపయోగం: ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ సక్రమంగా పనిచేయడానికి ఇది అవసరం
4. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు: వంధ్యత్వం (ప్రత్యుత్పత్తి అవయవాలు పనిచేయకపోవడం), RBC ల విచ్ఛిత్తి, కండర క్షీణత
5. గర్భస్రావంతో బాధపడుతున్న స్త్రీకి దీన్ని ఇవ్వాలి.

విటమిన్ - K

1. రసాయనిక నామం: ఫిల్లో క్వినోన్, నాఫ్తో క్వినోన్, ఫైటోనాడియోన్
2. సాధారణ నామం: రక్తాన్ని గడ్డకట్టించే విటమిన్
3. ఉపయోగం: రక్తాన్ని గడ్డకట్టించడం (3-6 నిమిషాల్లో)
4. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు: హేమరేజియా (అధిక రక్తస్రావము, రక్తం గడ్డకట్టకపోవడం, క్లోమం దెబ్బతినడం)
5. అప్పుడే పుట్టిన శిశువులో దీని లోపం ఎక్కువ. కావున సర్జరీ సమయంలో తల్లికి విటమిన్ - K ఇవ్వాలి.
6. బాంబు పేలుళ్లు, కత్తిపోట్ల వల్ల రక్తం గడ్డకట్టడానికి 8 నిమిషాలు పట్టును.

B Complex Vitamins:

1. ఇవి నిత్య జీవితంలో రోజువారి ఆహారంలో లభించును.
2. ఇవి ముఖ్యంగా B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12.
3. పై అన్ని రకాల విటమిన్స్ (B12 తప్పా) బొబ్బర్లు (Cowpea) విత్తనాలలో లభించును.
4. Beer లో ఉండే విటమిన్స్: B3, B6, B9, B12

విటమిన్ - B1

1. రసాయనిక నామం: థయమిన్
2. సాధారణ నామం: Anti-Neurotic Vitamin, Anti-Beriberi Vitamin
3. ఉపయోగం: కార్బోహైడ్రేట్ జీవక్రియ
4. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు: బెరిబెరి (హృదయ స్పందన సక్రమంగా జరగకపోవడం)
5. ఇది ఎక్కువగా పాలిష్ చేసిన బియ్యంలో లోపించును.
6. దీనిలో సల్ఫర్ మూలకం కలదు.

విటమిన్ - B2

1. రసాయనిక నామం: రిబోఫ్లావిన్
2. సాధారణ నామం: Yellow Vitamin
3. ఉపయోగం: కణ ఆక్సీకరణ (శ్వాసక్రియ), క్షయకరణ (కిరణజన్య సంయోగ క్రియ) చర్యలు
4. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు: కిలోసిస్ (నోరు మూలల్లో పగిలి రక్తస్రావం జరగడం), గ్లాసైటిస్ (నాలుక ఎర్రగామారి పుండ్లు ఏర్పడడం)
5. ఆవుపాలు, కాలేయం మరియు గుడ్డు పచ్చసొన లేత పసుపు రంగుకు కారణం ఇదే.

విటమిన్ - B3

1. రసాయనిక నామం: నియాసిన్, నికోటినిక్ ఆమ్లం
2. సాధారణ నామం: యాంటీ పెల్లాగ్రా విటమిన్
3. ఉపయోగం: Carbohydrates, Proteins, Lipids (CPL) జీవక్రియ
4. ఇది నైట్రోజన్ సహిత విటమిన్.
5. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు:
1. పెల్లాగ్రా: చర్మం వాచి పైపొర పొలుసుల్లా ఊడిపోవడం
2. మతిమరుపు: జ్ఞాపక శక్తి లోపం
3. నిద్రలేమి: నిద్రలో లేచి నడవడం
4. డయేరియా/ అతిసారం: శరీరంలోని నీరు, లవణాలు విరేచనాల రూపంలో కోల్పోవడం. ప్రపంచంలో అధికంగా చిన్నపిల్లల మరణానికి కారణం ఇదే. దీన్ని కలిగించే వైరస్: రోటా వైరస్.

విటమిన్ - B5

1. రసాయనిక నామం: పాంటోథినిక్ ఆమ్లం
2. సాధారణ నామం: ఈస్ట్ కారకం
3. ఉపయోగం: CPL జీవక్రియ
4. దీని లోపంవల్ల కాళ్ళలో మంటగా ఉంటుంది.

విటమిన్ - B6

1. రసాయనిక నామం: పైరిడాక్సిన్
2. సాధారణ నామం: యాంటీ ఎనీమియా విటమిన్ (రక్తహీనత నిరోధక విటమిన్)
3. ఉపయోగం: ప్రోటీన్ల జీవక్రియ, హిమోగ్లోబిన్ మరియు ప్రతిరక్షకాల తయారీ
4. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు: ఎనీమియా (రక్తహీనత)

విటమిన్ - B7

1. రసాయనిక నామం: బయోటిన్
2. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు: కండర నొప్పులు, అలసట, నాడీ మండల వ్యాధులు, మానసిక సమస్యలు.
3. ఇది సల్ఫర్ ను కలిగి ఉంటుంది.
4. దీన్ని విటమిన్ - H అంటారు.

విటమిన్ - B9

1. రసాయనిక నామం: ఫోలిక్ ఆమ్లం
2. దీని లోపంవల్ల మానసిక రుగ్మతగల శిశువు జన్మించును మరియు కడుపులో మంట, మాక్రోసైటిక్ ఎనీమియా వచ్చును.
3. ఇది కూడా ఐరన్ కలిగి ఉండటంవల్ల గర్భిణి స్త్రీలకు ఎక్కువగా అవసరం.
4. ఫోలిక్ ఆమ్లం వేడి చేస్తే నశించును.

విటమిన్ - B12

1. రసాయనిక నామం: సైనకోబాలమిన్
2. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు: పెర్నిషియస్ ఎనీమియా (హానికర రక్తహీనత)
3. ఇది కోబాల్ట్ అనే లోహ మూలకాన్ని కలిగి ఉంటుంది.
4. ఇది ఎనర్జీ డ్రింక్స్ లో అధికంగా ఉండును.
5. జంతు ఆహార ఉత్పత్తులలో మాత్రమే లభ్యమయ్యే ఏకైక విటమిన్.
6. ఇది వర్షపు నీటిలో ఉండే విటమిన్.

విటమిన్ - C

1. రసాయనిక నామం: అస్కార్బిక్ ఆమ్లం
2. సాధారణ నామం: Slimness Vitamin, యాంటీ స్కర్వీ విటమిన్.
3. దీని లోపంవల్ల వచ్చే వ్యాధులు: స్కర్వీ (చిగుళ్ళ నుంచి రక్తస్రావం జరగడం), కండరాల నొప్పి, చర్మం పగలడం, ఎముకల నొప్పి.
4. ప్రపంచంలో విటమిన్ - C అధికంగా ఉండే ఫలం: ఉసిరి
5. తొక్క తీసి బాగా కడిగినపుడు కూడా విటమిన్ - C కోల్పోవును.
6. ఇది జంతు సంబంధ ఆహార పదార్థాలలో (పాలు, గుడ్లు, మాంసం) లభించదు.
7. గాయాలు మానడంలో, విరిగిన ఎముకలు త్వరగా మానడంలో ఇది తోడ్పడును.
8. విటమిన్ - C వేడి చేస్తే నశించును.
9. విటమిన్ - C జలుబుకు వ్యతిరేకంగా, తరువాతి కాలంలో క్యాన్సర్ కి వ్యతిరేకంగా పనిచేయునని తెలిపింది: లీనస్ పౌలింగ్

పాలు (Milk):

1. పాలల్లో ఉండే;
1. పిండి పదార్థం (చక్కెర): లాక్టోజ్ (పాల తెలుపుకు కారణం)
2. ప్రోటీన్: కెసిన్ (ఇది స్కందనం చెంది పెరుగును ఏర్పచును)
3. కొవ్వు: లాక్టిక్ ఆమ్లం (పులుపు రుచికి కారణం)
4. ఖనిజ మూలకం: కాల్షియం (పాల ఉత్పత్తిని ప్రేరేపించే మూలకం)
2. విటమిన్: C విటమిన్ తప్ప అన్ని విటమిన్ ఉంటాయి
3. ఎంజైమ్: రెనిన్ (ఇది 5 సంవత్సరాల వరకు చిన్నపిల్లలలో పాలను పెరుగుగా మార్చును)
4. బాక్టీరియా: లాక్టోబాసిల్లస్ (పాలను పెరుగుగా మార్చును)

శ్వేత విప్లవం (White Revolution):

1. ఇది పాలు మరియు దాని ఉత్పత్తులను పెంచడానికి చేపట్టినది.
2. దీనిలో భాగంగా Operation Flood అనే కార్యాక్రమాన్ని మొదటగా కేరళలోని ఎర్నాకుళం జిల్లాలో 1970లో ప్రారంభించారు.
3. Father of White Revolution, Father of Operation Flood, Milkman of India: వర్గీస్ కురియన్
1. ఇతను గుజరాత్ లోని ఆనంద్ అనే పట్టణంలో NDDB (National Dairy Development Board), Amul Milk Factory లను స్థాపించాడు.

పాశ్చరైజేషన్:

1. ఈ ప్రక్రియను కనుగొన్నది: లూయిస్ పాశ్చర్ (ఫ్రాన్స్)
2. ఉద్దేశ్యం: పాలను ఎక్కువ కాలం నిల్వచేయడం
3. పాలను వేడిచేయడం ద్వారా దానిలోని సూక్ష్మ జీవులను (లాక్టోబాసిల్లస్) క్రియారహితం చేస్తారు.
4. పాలను అధిక ఉష్ణోగ్రతల వద్ద వేడి చేయడంవల్ల దానిలోని Ca, P, B2 విటమిన్స్ కొంతవరకు నష్టపోతాయి.

ముఖ్యమైన అంశాలు:

1. సమతుల్య / సంపూర్ణ / సమీకృత ఆహారం: పాలు
2. అంతర్జాతీయ పాల దినోత్సవం: జూన్ 1 (2001 నుంచి)
3. జాతీయ పాల దినోత్సవం: నవంబర్ 26 (2014 నుంచి) (వర్గీస్ కురియన్ జన్మదినం గుర్తుగా)
4. పాలు చిక్కగా ద్రవరూపంలో ఉండి కొవ్వులు తేలియాడుతున్నట్లుగా ఉండడంవల్ల దీనిని ఎమల్షన్ అంటారు.
5. శిశువు జన్మించిన తర్వాత మొదట ఇచ్చే పాలను కొలోస్ట్రం అంటారు.
6. తల్లి పాలలో అత్యధికంగా ఉండు మూలకం: ఇనుము
7. WHO ప్రకారం మొదటి ఆరు నెలల వరకు శిశువులకు తల్లిపాలు అవసరం.
8. పాల స్వచ్ఛతను కొలిచే పరికరం: లాక్టోమీటర్
9. ఆవు పాల కంటే గేదె పాలలో వెన్న శాతం ఎక్కువ
10. ఆవు పాలు లేత పసుపు రంగుకు కారణం: B2 విటమిన్ & బీటా కెరోటిన్

గుడ్డు (EGG):

1. గుడ్డు పెంకులో: కాల్షియం కార్బొనేట్ (CaCO3)
2. తెల్లసొన: అల్బుమిన్ అనే ప్రోటీన్
3. పచ్చసొన: కొలెస్టిరాల్ అన్ కొవ్వు
4. గుడ్డు పచ్చసొన పసుపు రంగులో ఉండడానికి కారణం: జాంథోఫిల్స్ & B2 విటమిన్
5. ఖనిజ మూలకాలు: Ca, P, S (కాల్షియం, పాస్ఫరస్, సల్ఫర్)
6. ఇందులో కార్బోహైడ్రేట్స్ లోపించి ఉన్నాయి.
7. ఇందులో విటమిన్ C తప్ప అన్నీ ఉన్నాయి.
8. గుడ్ల ఉత్పత్తి: సిల్వర్ రివల్యూషన్
9. Father of Poultry: B.V.RAO
1. ఇతని ఆధ్వర్యంలో 1982లో న్యూఢిల్లీలో స్థాపించిన సంస్థ: NECC (National Egg Co-ordination Committee) 
10. మాంసం కోసం పెంచే కోళ్ళు: బ్రాయిలర్స్
11. గుడ్ల కోసం పెంచే కోళ్ళు: లేయర్స్
12. కోడి గుడ్డు పొదిగే కాలం: 21 రోజులు (at 35-37.5 ℃)
13. చలికాలంలో కోళ్ళు గుడ్లు ఎక్కువగా పెట్టును.

వీటిని కూడా చూడండి:

• జీవశాస్త్రం (Biology)
• జనరల్ స్టడీస్ (General Studies)
• ముఖ్యమైన దినోత్సవాలు (Important Days)

arrow_upward

arrow_upward